Lokalizacja i opis ogólny założenia - Zespół pałacowo-parkowy w Zielonej Górze-Zatoniu - Zatonie - Pałace i Parki Środkowego Nadodrza

Ustawienia

Środkowego Nadodrza
Fundacja Pałac Bojadła

Wyszukiwarka

Zespół pałacowo-parkowy w Zielonej Górze-Zatoniu

gm. Zielona Góra, pow. zielonogórski

Katarzyna Adamek-Pujszo

1. Lokalizacja i opis ogólny założenia

Zespół usytuowany w Zielonej Górze, dzielnicy Nowe Miasto-Zatonie, w jej środkowej części, po wschodniej stronie szosy Zielona Góra-Kożuchów (ul. Zielonogórskiej), która stanowi zachodnią granicę założenia. Wjazd główny do zespołu usytuowany od zachodu, naprzeciw ruin kościoła gotyckiego (pocz. XIV w.) oraz zabudowań dawnego browaru (ul. Zielonogórska 42) i gospody, obecnie sklepu i świetlicy sołeckiej (ul. Zielonogórska 40 i 38). Granicę północną wyznacza droga do Niedoradza (ul. Księżnej Doroty), przy której leży dawny folwark Marzęcin (do 1945 r. Alexanderhof). Granica wschodnia założenia biegnie wzdłuż drogi leśnej, równolegle do cieku wodnego przepływającego przez park, zaś granica południowa – wzdłuż ul. Parkowej i dalej wzdłuż pól.

W południowo-zachodniej części zespołu usytuowany jest pałac późnoklasycystyczny (1685–1689, 1842–1843, 1893–1894), obecnie ruina, skierowany elewacją frontową na południe, ku zespołowi zabudowy dworskiej przy ul. Parkowej; w skład tej zabudowy wchodzą: 1) stajnia z wozownią (1 poł. XIX w., 4 ćw. XIX w.), obecnie budynek mieszkalny, 2) czworaki (kon. XVIII w.), obecnie budynek mieszkalny, 3) cieplarnia (kon. XVIII w.), obecnie nieużytkowana, 4) stelmacharnia (około 1850) oraz 5) leśniczówka, neoklasycystyczna (lata 20.–30 XX w.), obecnie siedziba Nadleśnictwa Przytok, Leśnictwa Zatonie. Pałac od zachodu, północy i wschodu otacza park, którego część zachodnia posiada charakter krajobrazowy, wschodnia zaś – leśny. Do elewacji wschodniej pałacu przylegają: oszklona konstrukcja stalowa, nawiązująca do dawnej cieplarni (2020 r.) i palmiarnia neoklasycystyczna (1871 r., po 1945 r. ruina, remontowana i częściowo rozbudowana w latach 2019–2020). W północnej części parku usytuowany jest budynek współczesny (2020 r.) mieszczący centrum informacji turystycznej, nawiązujący formą do nieistniejącego domu ogrodnika.

Do czasów obecnych nie zachowały się: 1) kordegardy neoklasycystyczne wraz z bramą wjazdową w zachodniej części założenia (1871 r.), 2) domek ogrodnika (przed 1945 r. portiera) w północno-zachodniej części, w linii ogrodzenia parku przy ul. Księżnej Doroty1 (kon. XVIII w.), 3) cieplarnia między pałacem a palmiarnią (1815 r., 2 poł. XIX w.), 4) cieplarnia po wschodniej stronie palmiarni (1871 r.), 5) altana na kopcu w parku, tzw. Świątynia Różana (około 1850 r.; w 2020 r. wykonano jej rekonstrukcję w konstrukcji stalowej).

 

Przypisy:

  1. 1) Reprodukcje archiwalnych fotografii przedstawiających dom ogrodnika w Zatoniu w: J. SKORULSKI, Zatonie: Ślady historii, Zielona Góra 2012, s. 63 (lata 30. XX w.) oraz w Herder-Institut w Marburgu (Pforte zum Schlosspark Günthersdorf, 1934, nr inwentarzowy 72512). Powrót do przypisu 1

Informacja o ciasteczkach

Korzystając z naszego serwisu bez zmiany ustawień dotyczących ciasteczek wyrażasz zgodę na ich używanie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

Akceptuję informację o ciasteczkachZamknij
Pałace i Parki Środkowego Nadodrza nie wspiera starszych wersji przeglądarek, które mogą nie obsługiwać wszystkich funkcjonalności serwisu. Prosimy o skorzystanie z najnowszych wersji przeglądarek Google Chrome, Firefox, Internet Explorer lub innych.
Nie pokazuj więcej tego komunikatu